چه دمنوش‌هایی برای سیستم گوارش مفید هستند؟

چای و دمنوش‌های مناسب برای سیستم گوارشی

مصرف چای و دمنوش‌های گیاهی در سراسر دنیا رواج داشته و مخصوصاً در ایران به یکی از عادات روزمره تبدیل شده است. جدا از خواص گوناگونی که برای انواع دم نوش و چای ذکر می‌شود، در این مقاله قصد داریم دمنوش‌های مؤثر بر هضم و جذب غذا و اثر آن‌ها بر عملکرد سیستم گوارشی را از نظر علمی بررسی نماییم.

۱-دمنوش نعنا

نعنا همواره به دلیل عطر فو‌ق‌العاده و خواص آرام‌بخش برای معده مورد توجه بوده است. ماده موثره نعنا منتول می‌باشد که در مطالعات مختلف اثر آن برای بهبود مشکلات گوارشی به اثبات رسیده است. روغن و عرق نعنا نیز از خواص مشابهی برخوردارند هرچند لازم است از خالص و سالم بودن آن اطمینان حاصل کرد. دمنوش و روغن نعنا می‌توانند التهاب روده، نفخ، دل‌پیچه و درد معده را بهبود بخشند. برای تهیه دمنوش نعنا باید ۷ تا ۱۰ برگ نعنای تازه را به مدت ۱۰ دقیقه در یک لیوان (۲۵۰ سی‌سی) آب گرم (حدود ۸۰ درجه سانتی‌گراد) قرار داده و پس از جداسازی برگ‌ها، میل نمایید.

۲-دمنوش زنجبیل

زنجبیل با داشتن مواد موثره جینجرول و شوگل باعث افزایش حرکات معده و افزایش سرعت تخلیه غذا می‌گردد. در نتیجه این عمل زنجبیل می‌تواند حالت تهوع، نفخ، درد شکم و دل‌پیچه را کاهش دهد. زنجبیل یکی از مؤثرترین مواد برای کاهش حالت تهوع در دوران بارداری، تهوع ناشی از شیمی‌درمانی و یا دریازدگی (یا حالت تهوع ناشی از حرکت) می‌باشد. برای تهیه دمنوش زنجبیل حدود ۳۰ گرم ریشه زنجبیل برش زده (زنجبیل تازه) را در نیم لیتر آب به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه به آرامی بجوشانید و پس از جداسازی زنجبیل آن را میل نمایید.

۳-چای سبز

یکی از خواص چای سبز، بهبود عملکرد هضم معده‌ای می‌باشد. در سال ۲۰۰۵ و در یک مطالعه گسترده مشخص شد پلی‌فنول‌های چای سبز از جمله کاتچین می‌توانند با افزایش عملکرد آنزیم معده (پپسین) روند هضم و جذب پروتئین‌ها را بهبود بخشند. با توجه به اینکه چای سیاه مقادیر کمتری پلی فنول نسبت به چای سبز دارد، ممکن است اثر مشابهی نداشته باشد و در این زمینه چای سبز مناسب‌تر است. 

باید بدانید که زمانی می‌توانید از فواید چای سبز بهره‌مند شوید، که آن را به درستی دم کنید. دم کردن چای سبز مانند چای سیاه نیست. شما به هیچ وجه نباید برای تهیه چای سبز، از آب جوش استفاده کنید و یا آن را روی حرارت مستقیم قرار دهید. برای آشنایی با طریقه درست دم کردن چای سبز و آشنایی با نکات مربوط به آن، به مقاله ” طرز تهیه چای سبز” مراجعه نمایید. هم‌چنین شما می‌توانید برای خرید چای سبز درجه یک و اصل روی لینک کلیک کرده و با سفارش این چای، از فواید آن بهره ببرید.

۴-دمنوش رازیانه

رازیانه با دارا بودن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی می‌تواند از زخم معده به‌طور مؤثری پیشگیری نماید. همچنین مطالعات نشان می‌دهند رازیانه می‌تواند حرکات دستگاه گوارشی را افزایش دهد که در نتیجه این اتفاق نقش مهمی در بهبود یبوست و علائم آن خواهد داشت. برای تهیه دمنوش رازیانه ۱ قاشق چای‌خوری (۴ گرم) تخم رازیانه را در یک لیوان آب داغ ریخته، پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه دانه‌های رازیانه را جدا کرده و میل نمایید.

۵-چای ترش

از آن جایی که چای ترش میزان اوره و حرکات روده را افزایش می‌دهد، مصرف آن می‌تواند به بهبود هضم غذا کمک کند. هم‌چنین چون این چای ادرارآور است، می‌تواند در درمان یبوست نیز موثر باشد. مصرف چای ترش، علاوه بر این که سبب بهبود عملکرد سیستم گوارش می‌شود، در آینده می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های روده و معده را در شما کاهش دهد.

برای تهیه چای ترش، کافیست بعد از جوش آمدن آب زیر آن را خاموش کرده و به ازای هر فنجان آب، یک قاشق غذاخوری چای ترش در آن بریزید و بگذارید دم بکشد. بعد از اینکه برگ‌های چاییتان، رنگش را به طور کامل از دست داد می‌توانید این برگ‌ها را از چای جدا کرده و آن را میل نمایید. شما می‌توانید برای خرید چای ترش باکیفیت و مرغوب، روی لینک کلیک کرده، این چای را خریداری نمایید و از فواید بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.

۶-دمنوش سنا

گیاه سنا یکی از مؤثرترین گیاهان برای بهبود عملکرد گوارشی به شمار می‌رود. ماده مؤثره این گیاه با نام سنوساید، پس از ورود به روده بزرگ شکسته شده و باعث بهبود انقباضات و حرکات روده بزرگ می‌گردد. سنا یکی از مؤثرترین مواد در رفع یبوست اطفال، بزرگ‌سالان و سالمندان می‌باشد. اما مواظب باشید! بر این اساس چنانچه مشکل یبوست نداشته باشید مصرف دمنوش سنا می‌تواند باعث ایجاد اسهال شود. برای تهیه دمنوش سنا ۱ قاشق چای‌خوری (۴ گرم) برگ خشک این گیاه را در یک لیوان آب داغ ریخته، پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه برگ‌ها را جدا کرده و میل نمایید.

علیرغم اینکه مصرف دمنوش‌های و چای‌ها عمدتاً ایمن و بی‌ضرر هستند، اگر تمایل دارید یکی از دمنوش‌های گیاهی را به‌صورت روزانه و روتین مورد استفاده قرار دهید محتاط باشید و با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت نمایید. در مورد کودکان، زنان باردار و شیرده هرگز به‌صورت خودسرانه و در مقادیر زیاد از دمنوش ها و فراورده‌های گیاهی استفاده نکنید. همچنین اگر تحت نظر پزشک و یا در حال مصرف داروهای خاص هستید بدون مشورت با پزشک اقدام به استفاده از فراورده‌های گیاهی ننمایید.

 محمد جعفر دهزاد

کارشناس تغذیه و علوم غذایی

کارشناس ارشد تغذیه بالینی

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

منابع :

ncbi.nlm.nih.gov

ncbi.nlm.nih.gov

pubs.acs.org